Author: Grietje Keller

Vanmiddag bediscussiëren we bij de Mad Studies leesgroep van stichting Perceval twee hoofdstukken uit het ego-document van Daniel Paul Schreber (1842-1911) “Denkwürdigkeiten eines Nervenkranken”, gepubliceerd in 1903. Schreber was rechter in Dresden.

Op 7 maart publiceerde psychiater Jim van Os e.a., naar aanleiding van het opstarten van de website schizofreniebestaatniet.nl, een artikel in het NRC met de titel “Laten de diagnose schizofrenie” vergeten”. Van Os en de zijnen willen de diagnose schizofrenie vervangen door de bredere benaming psychosegevoeligheid, wat volgens hen goed te behandelen is en waarbij 80% een goede prognose heeft. Als reactie daarop schreven psychiater René Kahn en anderen het stuk “Schizofrenie als diagnose schrappen is anti-psychiatrie uit de jaren 70”. Ze vergelijken het voorstel van Van Os e.a. om  “schizofrenie” te vervangen door “psychosegevoeligheid”, met cardiologen die een artikel schrijven waarin zij betogen dat hartfalen niet bestaat om zich vervolgens te richten op mensen met alleen verhoogde bloeddruk.

Ervaringswerker Irene van der Giessen schrijft een blog met de titel “Een hoog semantisch kibbelgehalte!”. Ze vindt dat beide partijen het helemaal niet zo oneens met elkaar zijn. Volgens haar houden zowel Kahn als Van Os vast aan een groep mensen die een slechte prognose hebben. Kahn definieert deze groep met de diagnose schizofrenie en geeft aan dat er biologische markers te vinden zijn waardoor je deze groep kunt herkennen. Van Os wil deze groep niet te vroeg vastpinnen op de diagnose schizofrenie, als later blijkt dat ze wel kunnen herstellen. Wat ik begrijp komt Van der Giessen op voor de ‘ongelukkige’ 20% van de psychosegevoeligen van Van Os, die Kahn definieert met de diagnose schizofrenie. Van der Giessen geeft aan dat velen van deze groep wél een zinvol leven heeft kunnen verwerven. Van der Giessen: “Het waren – en zijn – mensen die u o.a. zélf als zodanig heeft gediagnosticeerd. Het ontkennen van dit feit – of mensen die herstelden van deze diagnose wegzetten als leugenaars – zet uw beroepsgroep in een nog bedenkelijker licht dan het nu al staat.” Ze raadt de psychiaters zich nader te verdiepen in de herstelfilosofie en onderzoeksgeld daarin te investeren.

Psychiater Alan Ralston, medewerker van de website schizofreniebestaatniet.nl, reageert in de blog “Attack of the 50-ft Antipsychiatrist” op het ‘anti-psychiatrie’ argument van Kahn en collegae. Hij gaat in op wat de anti-psychiatrie nou eigenlijk was (een heterogene groep mensen die om vaak zeer uiteenlopende redenen kritiek hadden op de toenmalige psychiatrie) en wat ze bereikt heeft (veel goeds heeft, in lijn met de huidige idealen in de GGZ) op basis van het proefschrift van Gemma Blok. Wat me opvalt aan het spreken van Kahn c.s. en van Ralston is het idee dat de anti-psychiatrie iets van lang geleden is. Ook heden ten dage zijn er nog anti-psychiatrie activisten die veel zinnige zaken te zeggen hebben. Bonnie Burstow schreef een duidelijke blog “Antipsychiatry Revisited: Toward Greater Clarity” over anti-psychiatrie activisme heden ten dage.

The Making Sense Of: Madness Project: 8th Global Meeting

Tuesday 15th September – Thursday 17th September 2015
Mansfield College, Oxford, United Kingdom

Call for Presentations:
Madness: What is it? Why does it exist? Where and when does it happen? How does it happen, and to whom? Like the relation between otherness and identity, madness might have always been used to define its opposite, or defined by what it is not. Madness and its absence may even be intrinsically linked to everything we do and do not, to all we aspire and escape from; it could be part of our origins and fate. But how can it be identified, described, studied and/or treated? We propose to take an interdisciplinary approach, by which we mean one that allows us to develop dialogues about the subject from different points of view, from and between different disciplines and experiences. This will partly allow us to answer the questions above, in direct relation to the specific contexts in which madness is observed, studied and/or experienced and, it is desirable, it might also allow us all to understand that, just by being humans, none of us is actually immune to it.

Further reading

Uit de eerste Mad Studies leesgroep is een schrijfgroep voortgekomen. In de groep is nog ruimte voor deelnemers. Het is de bedoeling om de groep zo gevarieerd mogelijk te maken qua leeftijd, beroep en genre van schrijven et ceters. Meer informatie over de groep en aanmelding kunt u – hier – op de blog van stichting Perceval vinden.

Maandag 2 februari wordt door de NCRV een documentaire over ECT (electroshock) uitgezonden: 0,8 ampere geluk.
Eén van de aankondigingen beschrijft dat ECT bij behandeling van ernstige depressie en psychose effectief en veilig is.

De Amerikaanse psychiater Peter R. Breggin schreef over het ‘spellbind’ effect van ECT: door de verdovende werking hebben mensen soms zelf niet door hoe slecht ze eraan toe zijn. “I have evaluated cases in which patients undergoing shock treatment dutifully submitted to ever-increasing brain damage until family members intervened and halted the treatment”

Aanvankelijk was Breggin niet tegen ECT zolang er sprake was van ‘informed consent’ Echter door de verhullende informatie over de gevaren van ECT door de APA (American Psychiatric Association) kwam Breggin tot de conclusie dat de idee van ‘informed consent’ misleidend is.

Ook al hebben enkele mensen baat bij ECT, toch pleit Breggin voor het afschaffen ervan: “In fact, it is commonplace in medicine and psychiatry to withdraw treatments and devices that have caused serious harm to a small percentage of people, even though they may have helped a very large percentage. The risk of serious injury to a few outweighs helping many.”

Peter R. Breggin heeft een ECT resource centre opgericht met informatie over ECT:
http://www.ectresources.org

Ik hoop dat er een brede discussie ontstaat. De vraag is: wordt er hier – onder het mom van het bestrijden van stigma op ECT behandeling – iets dat wellicht beter afgeschaft zou kunnen worden, meer acceptabel gemaakt. Ik ben benieuwd naar jullie reacties.

Vorige week lazen we een artikel van Berend Verhoeff over Michel Foucault: het verschil tussen de ideeën van Foucault en het gedachtegoed van de antipsychiatrie; wat is er actueel aan de ideeën van Foucault op dit moment. Foucault ziet macht niet als alleen maar een onderdrukkende, factor. Macht is volgens Foucault niet van één duidelijke plaats afkomstig, maar is in netwerken aanwezig en lokt uit, prikkelt en verleidt; deze macht creëert zowel als onderdrukt. Wij – onze identiteiten – komen tot stand dankzij macht.

Conclusie van het artikel is onder andere dat verzet tegen het dominante vertoog vanuit het cliëntperspectief de meest veelbelovende vorm van verzet is. Met verzet bedoelt Berend Verhoeff/Michel Foucault vooral: het tot stand laten komen van een nieuwe identiteit die anders is dan bestaande identiteiten. Discussievraag was tijdens de avond: op welke plekken gebeurt dit? Daarbij werd de TOED (Traject Opleiding Ervaringsdeskundigheid) genoemd. Naast natuurlijk stichting Weerklank. Berend Verhoeff noemt het Icarus project in de VS en het Hearing Voices Network. Wie weet er meer? We horen het graag. Plaats je antwoord hier in het commentaar-veld.

De uitstekende blog Mad in America “is designed to serve as a resource and a community for those interested in rethinking psychiatric care in the United States and abroad.” In december zijn ze met een nieuw project begonnen: Mad in America Continuing Education (MIACE). Hun doel is: “to provide online courses by internationally recognized leaders on unbiased research regarding the short and long term effects of psychiatric medications as well as alternative approaches to an over reliance on pharmaceutical interventions.”

De eerste cursus staat online: Antipsychotics: Short and Long-term Effects. Het zijn drie cursussen door psychiater Sandra Steingard en het geeft een “in-depth review of antipsychotic medications: their mechanism of action, their efficacy over the short term and long-term, and their side effects.” Er zijn officiëel erkende ‘punten’ te krijgen voor het volgen van deze cursus. Voor meer informatie ga naar: http://madinamericacontinuinged.org.

In this Science Weekly podcast by The Guardian, Dr Joanna Moncrieff from University College London discusses her book The Bitterest Pills: The Troubling Story of Anti-psychotic Drugs.

Dr Joanna Moncrieff argues that drugs for depression and schizophrenia are not getting to the root of these conditions. Joanna believes her extensive survey of research into psychiatric treatments points to a flaw in the dominant clinical paradigm that mental illness can be treated like any other illness – with drugs.

You can hear the interview with Joanna Moncrieff here after 27 minutes.

A list of the books and articles written by Joanna Moncrieff, with links to Open Access articles, you can find here.

For example her article from 2013:   Magic bullets for mental disorders: the emergence of the concept of an “antipsychotic” drug. In: J Hist Neurosci, 22(1), 30 – 46. doi:10.1080/0964704X.2012.664847

Donderdag 13 november was de inaugurele rede van de bijzonder hoogleraar Disability Studies aan de VU, Geert van Hove. Zijn rede is hier (.pdf) te lezen. Van Hove gaf aan dat hij met 7 leidende principes aan de gang zou gaan, waaronder: “Nothing About Us Without Us!”; participatie vanaf de eerste levensdag, cross-disability, globalisering, wetenschap & activisme, kunst.

Het zesde leidende principe ging over de spannende relatie tussen Disability Studies met de “Geestelijke Gezondheidszorg”. Geert van Hove zei: Met de Leerstoel zijn we bezig met de eerste gesprekken om samen te werken met de ‘Mad Studies beweging’. We zijn hierbij vooral aan het kijken hoe we de plannen van deze groep om een ‘oral history’ verzameling aan te leggen kunnen ondersteunen en wat we er kunnen uit leren. Ik citeer uit de teksten van Mad Studies voortrekster in Nederland Grietje Keller: (…) En over de oral history verzameling plannen schrijft ze het volgende: … “De psychiatrisch (ex-)patiënt, niet als onderwerp van gesprek, maar als spreker. Dit project wil de levensverhalen optekenen uit de mond van mensen die de afgelopen eeuw gebruik hebben gemaakt van de GGZ. Mensen die gediagnosticeerd zijn, een label hebben gekregen, opgenomen zijn geweest of nog steeds zijn, vaak weggezet als minder dan menselijk. Hiermee een gat vullen dat bestaat in de geschiedenis van de psychiatrie: het verhaal door degene die niet voor rede vatbaar is. Het uitgangspunt van de collectie is dat het huidige biomedisch discours over psychische stoornissen de mensen waarover het gaat geen recht doet”